30 lat „GROJCOWIAN” z Wieprza „Tam trza kwitnąć, ka sie rośnie”
Dziecięcy Zespół Regionalny “MALI GROJCOWIANIE” z Wieprza, powstał w 1995 r. z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich z Wieprza i pochodzącej z Wieprza instruktorki tańców regionalnych - Jadwigi Jurasz. Po kilku miesiącach dołączyła Brygida Murańska która zajęła się stroną muzyczną i rolę instruktora muzycznego pełniła do 2022 r. Z biegiem lat grupa dziecięca Zespołu “MALI GROJCOWIANIE” rozrosła się tak, że trzeba było powołać grupę młodzieżową pod nazwą Zespół Regionalny “GROJCOWIANIE”. W roku 2017 powstała również grupa dla dorosłych (40 plus). Przy zespole działa szkółka muzyczna w której dzieci i młodzież pobierają naukę gry na skrzypcach, basach, piszczałkach, okarynach i dudach żywieckich. Członkowie Zespołu to w większości mieszkańcy wszystkich sołectw Gminy Radziechowy-Wieprz, przekrój wiekowy uczestników od 5 do 70 lat, a liczebność to obecnie około 80 osób.
Obydwie grupy Zespołu promują tylko i wyłącznie folklor Górali Beskidu Żywieckiego. W tworzonych programach i układach tanecznych prezentują tradycyjne tańce regionalne: obyrtkę, siustany, koło, koń, krzyżok, bon, polki, walce i popisowy hajduk. W swoich prezentacjach starają się wiernie i zgodnie z tradycją przekazywać obrzędy i zwyczaje doroczne Górali Żywieckich, bogactwo gwary, strojów i rekwizytów.
DZR „Mali Grojcowianie” swoje umiejętności prezentuje w programach dostosowanych do dzieci np: “Jak dzieci wracały z odpustu”, „Na pasionku”, „Mali muzykanci”, „Na holi”, „Na jarmarku”, „Co dzieci robiom koło chałpy”, „Furmaniyni na notoniu”, „Desc leje słojce śwjyci”.
Grupy starsze prezentują zwyczaje i obrzędy doroczne oraz rodzinne. I tak można wymienić: “Zielone Świątki”, “Mojka”, „Nomowiny”, „Imiyniny w karcmie”, “Wesele Górali Żywieckich”, ”Po odpuście”, ”Skubacka”, „Łostatki - na bon”, „Po kolyndzie u Pawlusa”, “Z gwiozdom i kozom po kolędzie”, „Herody”, „Boże Narodzyni w Beskidach - Jasełka góralskie”. „Grojcowianie” w swoim repertuarze posiadają wiele opracowanych pieśni o charakterze religijnym, kolędy i pastorałki oraz pieśni patriotyczne, które często prezentują podczas swoich koncertów.
Od 2002 r oba zespoły zrzeszone są w Międzynarodowej Radzie Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Ludowej – Polska Sekcja CIOFF.
Opiekę nad Zespołami sprawuje powołane w 1998 r Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne “Grojcowianie” w Wieprzu oraz Gminne Centrum Kultury, Promocji, Turystyki Radziechowy-Wieprz.
Przez ostatnie XXX lat Zespoły dały około tysiąc koncertów na imprezach lokalnych, wielu scenach regionu, kraju oraz i poza jego granicami.
Wśród wielu nagród i wyróżnień DZR „Mali Grojcowianie” ceni sobie wysoko te zdobywane na:
Wojewódzkim Przeglądzie Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Wiśle (laureat wielu czołowych miejsc): nagroda I stopnia 1997 r., II miejsce dla kapeli 1999 r., II miejsce 2003 r., I miejsce 2004 r., I miejsce 2006 r., I miejsce 2008 r., I miejsce 2009 r.,I miejsce w 2013 r., II miejsce w 2015r., II miejsce w 2016 r., III miejsce 2018 r., I miejsce w 2019 r., I miejsce 2022 r., I miejsce 2024 r., I miejsce 2025 r.
Karpackim Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce – tytuł laureata (1996 r, 1998 r. i 2007 r, 2024 r.),
Międzynarodowym Święcie Dzieci Gór w Nowym Sączu (1996, 1999, 2008 r.)
Ogólnopolskim Festiwalu Kolęd i Pastorałek w Będzinie (1999 r – II – miejsce, 2000 r – I miejsce, 2003 r – I miejsce i Nagroda Specjalna za tradycyjne wykonanie pastorałki),
Międzynarodowym Festiwalu Kolęd i Pastorałek “Pastorałka Żywiecka” – I miejsce – Złotą Gwiazdę Betlejemską 2010, I miejsce – Złotą Gwiazdę Betlejemską 2011, II miejsce w 2015 r. I miejsce - 2021,
Międzynarodowym Dziecięcym Festiwalu Folkloru w Zielonej Górze (1999 i 2001 r),
Międzynarodowego Festiwalu Folkloru OBLICZA TRADYCJI 2020 w Zielonej Górze I miejsce
Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Tanecznych Dzieci i Młodzieży Szkolnej Gorzów Wielkopolski (2000 r – Nagroda Ministra Edukacji Narodowej, 2002 r – Tytuł Laureata oraz Nagroda Publiczności, 2013 r.- Tytuł Laureata).
Ogólnopolskim Festiwalu Folkloru Dziecięcego JAWOROWY LISTEK – I miejsce dla Zespołu i I miejsce dla Kapeli w 2024 r w Istebnej.
Z kolei ZR „Grojcowianie” jest zdobywcą nagród i wyróżnień na:
Ogólnopolskim Festiwalu Obrzędów Weselnych – Biesiada Weselna Węgrów – I nagroda i statuetka „Boryny” 2001r.,
Wojewódzkim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Brennej 2019 – I miejsce,
Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu : wyróżnienie w 2001 r., Brązowe Serce 2004 r, Srebrne Serce 2015r., wyróżnienie w 2019 r, wyróżnienie 2022 r. wyróżnienie w 2024r.
Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem – Brązowa Ciupaga w roku 2001 i wyróżnienie w postaci Góralskiej Parzenicy w roku 2015 r. ,
Ogólnopolskich Spotkaniach Folklorystycznych – Łowicz („Łowicki Pasiak” – Nagroda Główna 2002 r),
Wojewódzkim Przeglądzie Szkolnych Zespołów Artystycznych – Częstochowa I miejsce, - Ogólnopolskim Festiwalu Zespołów Folklorystycznych im. Michała Kosińskiego w Stalowej Woli (wyróżnienie II stopnia) w 2003 r.,
Bydgoskich Impresjach Muzycznych – Bydgoszcz (Srebrna Nuta i Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego - 2003 r.
Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Religijnej „Psallite Deo” – Kęty 2003 r. I miejsce
Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych w Żywcu w 2009 r. wyróżnienie za: „Za wierną prezentacje obyczaju i konsekwencję wykonawczą”, a w 2014 r. GRAND PRIX czyli główną nagrodę Spotkań,
Festiwal Kolęd i Pastorałek „Pastorałka Żywiecka” Grand Prix w 2005 r., Złota Gwiazda Betlejemska 2009 r., II nagroda 2015 r., I nagroda 2020 r.
Wśród nagród Zespołu znajduje się również wiele nagród dla kapel i grup śpiewaczych na konkursach i festiwalach.
Oba Zespoły są również wielokrotnymi laureatami czołowych miejsc Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody, Posiad Gawędziarskich i Konkursu Gry na Unikatowych Instrumentach Ludowych oraz Góralskim Karnawale w Bukowinie Tatrzańskiej .
Ciekawym doświadczeniem był również dla „Grojcowian” udział wraz z Zespołem ”Gronie” w programie „Past time in Europe” – to spektakl „Żywiecczyzna” – „Od Dożynek do Dożynek”, wystawiony w Anglii we wrześniu 2004 r, oraz Anglii i Szkocji w 2005 r.
Bardzo wysoko „Grojcowianie” cenią sobie 2 prestiżowe wyróżnienia: „Zasłużony dla Powiatu Żywieckiego” przyznane w 2008 r oraz “Zasłużony dla Kultury Góralskiej” przyznany przez XLIV Zjazd Związku Podhalan w Polsce w 105 lecie góralskiego ruchu regionalnego.
Dzięki wsparciu Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Grojcowianie” Zespół może się pochwalić szeregiem wydawnictw muzycznych:
“Wysoki Beskidzie”- Muzyka Beskidu Żywieckiego – MC
“Ide do Jezuska” – kolędy i pastorałki – MC i CD
“Górolskiej Gaździnie – Grojcowianie 2000” góralskie pieśni maryjne MC i CD
“Górolskie prowdy – Ks. Władysław Zązel i “Grojcowianie” – MC i CD
Kapela Góralska “Grojcowianie” – “Tynsknica” – MC i CD
“Smutny i radosny XX wiek Jonka spod Grojca” – kaseta VHS
“Witoj Jezu Kochany” – kolędy i pastorałki – MC i CD
“Jes wesoło nowina – Grojcowianie” kolędy i pastorałki – CD,
„Górolu łod Żywca” – Grojcowianie CD
oraz filmów: „Po górach dolinach”, „Jonek spod Grojca”. Ponadto Zespoły brały wielokrotnie udział w nagraniach radiowych oraz telewizyjnych zarówno regionalnych jak i ogólnopolskich.
Udało się też wydać 11 wydawnictw książkowych wśród których warto wymienić:
“Na góralskich posiadach” - zbiór gawęd i bojek w gwarze górali żywieckich,
“Ubiory naszych przodków” – w fotografii Karola Suchanka,
„Kapliczki, świątki, krzyże”– Stanisław Gadomski
„Zwyczaje i obrzędy ludowe na Żywiecczyźnie” - J. Gąsiorek, M. Pokusa,
„Moje życie, moje myśli” Waleria Prochownik.
Przez ostatnie XXX lat Zespoły wielokrotnie wyjeżdżały poza granice naszego kraju prezentując się na scenach międzynarodowych festiwali i przeglądów w takich krajach jak : Włochy, Francja, Czechy, Słowacja, Holandia, Węgry, Austria, Litwa, Estonia, Niemcy, Anglia, Szkocja, Portugalia, Turcja, Chorwacja, Bułgaria, Grecja, Ukraina.
Kierownikiem organizacyjnym i artystycznym Zespołów jest Jadwiga Jurasz, a stroną muzyczna zajmują się: Magdalena Fijak - Stasica, Sabina Jurasz , Izabela Płonka, Jakub Lach i Wanda Cojda – Potasiak.
Siedziba Zespołów wraz z odpowiednim i funkcjonalnym zapleczem znajduje się w Budynku Wielofunkcyjnym w Brzuśniku.
Działalność Zespołów i Stowarzyszenia można śledzić na prowadzonej przez Zespół stronie internetowej www.grojcowianie.org
Od września oba Zespoły kontynuują działalność wszystkich grup : dziecięcej, młodzieżowej, seniorów oraz grupy początkującej. Serdecznie zapraszamy do udziału w działaniach zespołów osoby w każdym wieku od 6 do 70 lat ! Tutaj można rozwijać się tanecznie, wokalnie i muzycznie, spędzić czas radośnie i twórczo. ZAPRSZAMY!
Kontakt: grojcowianie@grojcowianie.org - tel. 607 174 290
