Zew Groni

   „ Popod Grojcem Soła sumiKonik z ptoskiem nucom…Ej, cemuz tak nie potrafieŚpiewać ś nimi – dusom?... ”                         Julian Reimschüssel  „ZEW GRONI”100-lecie urodzin Juliana Reimschüssla1908            27.09.              2008 Miejskie Centrum Kultury w ŻywcuTowarzystwo Miłośników Ziemi ŻywieckiejZwiązek Podhalan –Oddział Górali Żywieckich w MilówceOddział Tatrzański w Zakopanem mają zaszczyt zaprosić naUroczystości 100 – lecia urodzin Juliana Reischüssla Żywiec – 27 września 2008 r.

 

 

 

Program Uroczystości:9.00 – UROCZYSTA MSZA ŚW. W INTENCJI Ś.P. JULIANA REIMSCHÜSSLA Kościół p.w. Świętego Krzyża w Żywcu10.20 – UROCZYSTE OTWARCIE JUBILEUSZUSala Widowiskowa MIEJSKIEGO CENTRUM KULTURY W ŻYWCU – Al. Wolności 4- WYSTĄPIENIE PRZEDSTAWICIELI SAMORZĄDÓW ŻYWCA I POWIATU ŻYWIECKIEGO ORAZ ZAKOPANEGO I POWIATU TATRZAŃSKIEGO- PORANEK Z TWÓRCZOŚCIĄ JULIANA REIMSCHÜSSLA - JULIAN REIMSCHÜSSEL – GARŚĆ WSPOMNIEŃBarbara Czub, Jerzy Latasz - „WSPOMINKI O PROFESORZE”Józef Pitoń - KONCERT KAPELI GÓRALSKIEJim. BARTUSIA OBROCHTY Program „ZEW GRONI”zrealizowano ze środkówMINISTERSTWA KULTURY  I DZIEDZICTWA NARODOWEGO

  JULIAN REIMSCHÜSSEL - syn Adolfa i Marii z Rączków, urodził się 27 września 1908 roku w Żywcu-Sporyszu. Szkołę Ludową ukończył w Sporyszu, a Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Żywcu w roku 1929. W roku 1932 uzyskał absolutorium Wyższego Studium Handlowego, Wydział Pedagogiczny w Krakowie, a egzamin dyplomowy złożył w 1934 r.W latach od 25.02.1933 do 31.08.1936 r. pracował jako referendarz w Urzędzie Skarbowym w Żywcu, a od 1.09.1936 r. tj. z chwilą otwarcia Miejskiej Szkoły Przysposobienia Kupieckiego objął stanowisko nauczyciela przedmiotów komercjalnych.W sierpniu 1939 roku zostaje powołany do wojska w charakterze kuriera-motocyklisty z przydziałem do batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza „Wilejka” stacjonującego w Jeleśni. W dniu 3.09.1939 roku jadąc z rozkazem do Bielska –Białej, w czasie nalotu został ranny w nogę. Karetką pogotowia przewieziony do Szpitala w Żywcu, a w nocy, wojskowy wóz sanitarny transportuje go do Szpitala Św. Łazarza w Krakowie.W pierwszej połowie października 1939 r. powrócił do Żywca, gdzie ówczesny burmistrz niemiecki, mimo leczenia odniesionych ran – zlecił mi uruchomienie Gimnazjum Kupieckiego, który to zakład prowadził do końca listopada 1939 r. tj. do czasu jego likwidacji przez władze okupacyjne. Od wczesnej młodości pasjonowały go muzyka i teatr. Pierwsze kroki amatorskie, dramatopisarskie stawiał na scenie w rodzinnym Sporyszu, gdzie w 1929 roku wystawił przez Amatorski Teatr „TUR” przy Fabryce Śrub pierwszą swoją komedię w 3 aktach p.t. „Stryjaszek”.W latach 1930 – 1933 był prezesem Związku Młodzieży Akademickiej w Żywcu i w tym czasie zorganizował i prowadził „Amatorski Teatr ZMA”, którego spektakle cieszyły się zawsze w Żywcu olbrzymim powodzeniem. Dochody z imprez i przedstawień przeznaczone były na pomoc finansową dla niezamożnych studentów zrzeszonych w Związku.Do 1939 r. był czynnym członkiem Koła TSL i członkiem Sekcji Miłośników Żywiecczyzny przy tym Kole. W okresie od 1930 – 1939 r. napisał 3 aktowa komedię p.t. „Przyjaciele” z muzyką Franciszka Broni, „Renesans kobiet”- komedię w 3 aktach, „Szopkę góralską” -w 3 aktach, „Kram towarów mieszanych” komedię-satyrę w 3 aktach oraz szereg drobniejszych utworów scenicznych, przeważnie o charakterze regionalnym. Większość wymienionych prac w czasie wojny zaginęła. Ocalały jednak materiały regionalne zbierane przez Niego od czasów gimnazjalnych, jak pieśni górali żywieckich i mieszczan żywieckich, zwyczaje i obyczaje, obrzędy, legendy itp. Materiały te wykorzystywał po wojnie przy pisaniu sztuk regionalnych i obrazków z życia górali. Materiały te zostały także wykorzystane przez znanego kompozytora Jana Maklakiewicza, który na podstawie mojego libretta i dostarczonych melodii góralskich – napisał piękną „Suitę Żywiecką”, nagraną przez Orkiestrę i Chór Polskiego Radia w Krakowie i wielokrotnie nadawaną na falach średnich PR.W okresie okupacji, w kwietniu 1940 roku, za swoją działalność kulturalno-oświatową i odmówienie podpisania „volkslisty” został przez Gestapo aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego - wpierw do Dachau, a następnie do Mauthausen-Gusen. Pod koniec 1940 r., dzięki usilnym staraniom Żony Zofii oraz Rodziny został zwolniony jako tzw. „Oberschlesier”. Jeszcze przed aresztowaniem jako jeden z bardzo nielicznych Polaków na terenie m. Żywca i powiatu otrzymał zezwolenie na prowadzenie przedsiębiorstwa „Wytwórnia soków i marynat”. W tym skromnym przedsiębiorstwie zatrudnił paru byłych swoich uczniów i przyjaciół, chroniąc ich w ten sposób przed wywiezieniem na przymusowe roboty do Niemiec.W kwietniu 1945 r., po wyzwoleniu Żywca przez Wojska Radzieckie został powołany przez Zarząd Miejski w Żywcu do zorganizowania Miejskiego Gimnazjum Handlowego, a później i Liceum Handlowego. W miesiąc później został mianowany przez Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego dyrektorem wymienionych szkół. Uruchomienie w ciągu niespełna miesiąca Gimnazjum Handlowego nie było rzeczą łatwą, bowiem dawny budynek szkolny przy ulicy Zielonej był całkowicie zdewastowany przez okupanta, zamieniony częściowo na szpital, pozbawiony zupełnie jakichkolwiek sprzętów, urządzeń i pomocy naukowych. W końcu, jako członek Prezydium MRN – postawił wniosek o przydzielenie na własność Miejskiego Gimnazjum i Liceum Handlowego budynku szkolnego przy ul. Mickiewicza po dawnej Męskiej Szkole Podstawowej. Jednogłośna uchwała MRN, przyznająca budynek szkole, przerwała wreszcie dalsze wędrówki i niekończące się remonty budynków szkolnych. Po generalnym remoncie Gimnazjum i Liceum Handlowe znalazły wreszcie obszerny i własny budynek szkolny.W okresie od kwietnia 1945 r. do lipca 1950 r. pełnił oprócz funkcji dyrektora wymienionych szkół szereg obowiązków społecznych i obywatelskich. Zostaje wybrany członkiem prezydium PRN i MRN , członkiem Powiatowej i Miejskiej Komisji Oświatowej oraz przewodniczącym Miejskiej Komisji Bibliotecznej i Muzealnej.Przy kierowanym przez Niego Gimnazjum i Liceum Handlowym założył „Młodzieżowy Teatr Regionalny”, którego występy cieszyły się na terenie Żywca i powiatu i innych miastach w Polsce / Katowice, Częstochowa/ dużym powodzeniem. Dla wymienionego Teatru napisał kilka sztuk w gwarze górali żywieckich, z ich śpiewem, muzyką i tańcem, które reżyserował a nawet sam brał bezpośredni udział , a to : „ Zaloty góralskie”- wodewil w 4 aktach, „ Zew Groni” - wodewil w 5 odsłonach, „Powrót”- dramat , „Noc na pastwisku”, „ Wielki Dzień” - dramat, ”Gdzie strumyk płynie...” - sztuka w 4 aktach oraz szereg drobnych utworów scenicznych, przeważnie w gwarze górali żywieckich.W roku 1950 zostaje służbowo przeniesiony do Zakopanego na stanowisko dyrektora Gimnazjum i Liceum Handlowego.Na nowej placówce również było wiele do zrobienia, począwszy od organizacji szkoły, remontu trzech budynków, w których mieściły się szkoły. Dzięki pomocy Komitetu Rodzicielskiego zostało zniwelowane pagórkowate otoczenie budynków, urządzono dwa boiska sportowe i ogrodzono cała posesję siatką. Poza tym, kiedy władze szkolne zlikwidowały stopniowo Technikum Handlowe – zlecono mu zorganizowanie w bardzo trudnych warunkach 2 – letnią Zasadniczą Szkołę Gastronomiczną i Technikum Gastronomiczne. Na terenie Zakopanego i Podhala oddawał się również pracy społeczno – obywatelskiej. Przy prowadzonej przez Niego szkole zorganizował, podobnie jak w Żywcu „Młodzieżowy Teatr Regionalny ZMP”, dla którego pisał również sztuki w gwarze podhalańskiej, które sam potem reżyserował. Na terenie zakopiańskim szybko się zaaklimatyzował i rozmiłował w folklorze górali podhalańskich tak, że do końca swej pracy artystycznej większość stuk napisał w oparciu o ich gwarę, muzykę, śpiew i taniec. Najsilniej na terenie Podtatrza związał się z Regionalnym Zespołem im. Klimka Bachledy przy Związku Podhalan - Oddział w Zakopanem. Początkowo był kierownikiem artystycznym Zespołu, później reżyserował wiele sztuk góralskich specjalnie dla tego zespołu społecznie napisanych.Wspomnieć warto również o wieloletniej i owocnej pracy w charakterze kierownika artystycznego i reżysera w „ Teatrzyku Dziecięcym przy ZZK” w Zakopanem i w Zespole Regionalnym „ Halny” przy Polskim Związku Głuchych Oddział w Zakopanem. Jest autorem wielu sztuk takich jak: „ Klimek Bachleda” – dramat w 3 aktach, „ Diaboł na Podhalu „ – wodewil góralski w 4 aktach,„ Ojcowe gęśle” – dramat w 5 odsłonach, „ Kwiat paproci „ z gwary górali żywieckich , „ Baśń Leśna „ – widowisko baletowo muzyczne, „Piekielnica” – komedia w 3 aktach, „ Sąd nad Janosikiem” – widowisko regionalne w 3 odsłonach, „ Wcora a dziś „ – komedia w 3 aktach„ Jadwisia spod Regli” – pierwsza w Polsce opera góralska w 4 odsłonach„ Ostatni Harnaś „ , „ Gawędy góralskie” inscenizowana adaptacja, „Zaloty Góralskie” w gwarze górali żywieckich, „ Zew Groni „ – wodewil góralski w gwarze żywieckiej, „ Zew Gór” - adaptacja na gwarę podhalańską„ Wesoła Nowina „ – podhalańskie widowisko szopkowe, „ Sabała” – obraz poetycki, „ Jeden z wielu „ - dramat w 6 odsłonach, „ Szkolne lata” – sztuka z życia młodzieży szkolnej w 4 aktach, „ Malowanki na szkle’ – regionalne widowisko pantomimiczne w 6 obrazach, „ Ach to Zakopane „ – komedia muzyczna w 4 odsłonach, „ Na skalnej Ziemi” – widowisko regionalne , napisane wspólnie z Adamem Pachem, „ Powracająca Fala „ B. Prusa – adaptacja sceniczna, „ Harnasiowy świat „ – opera góralska w 4 aktach napisana na kanwie nut górali podhalańskich i melodii ludowych podhalańskich. Poza tym napisał szereg drobnych utworów scenicznych i adaptacji. Pisał także nowele, opowiadania, wspomnienia. Najobszerniej ujętą przez Niego pracą jest „ Garść wspomnień „ z obozu koncentracyjnego z Dachau i Mauthausen – Gusen.Za swe osiągnięcia Julian Reimschüssel został nagrodzony licznymi odznaczeniami państwowymi oraz odznakami i dyplomami.