Maria Jafernik z Sopotni Małej

Dodatkowym miłym akcentem uroczystości wręczenia nagród Konkursu “Piykno jest nasa Ziymia Żywiecka” było wręczenie Brązowego Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis dla Pani Marii Jafernik – Kierowniczki Zespołu „Romanka”z Sopotni Małej. Postać Pani Marii przedstawił Mateusz Pindel – Prezes Stowarzyszenia “Wakat” z Zarzecza które złożyło stosowny wniosek w Ministerstwie Kultury a medal wręczył Burmistrz Miasta Żywca Antoni Szlagor.

Maria Jafernik

Urodziła się 1 lutego 1934 r. w Sopotni Małej. Pochodzi z rodziny Adolfa i Anny Ciućków. Dzieciństwo spędziła w rodzinnym domu, a lata okupacji na wygnaniu z rodzicami zatrudnionymi na przymusowych robotach w gospodarstwie rolnym w Niemczech. Po zakończeniu wojny powróciła z rodzicami do Sopotni, gdzie ukończyła szkołę podstawową i pomagała rodzicom w pracy na roli.

W 1952 r. założyła własna rodzinę. Wspólnie z mężem prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne, ponadto dorabiała haftowaniem jako chałupniczka w Spółdzielni „Pilsko” w Żywcu, a jej prace cieszyły się dużym wzięciem. Sopotnia Mała – wioska położona na stokach Romanki – po dzień dzisiejszy kultywuje rodzinne tradycje. Dawniej w wielu domach spotykali się sąsiedzi na posiadach, przy darciu pierza, przędzeniu wełny, haftowaniu, zajęciom tym towarzyszyły pogodki, śpiewy, a nierzadko i tańce. Tak też obchodzono wiele tradycyjnych świąt. Maria Jafernik od dziecka uczestniczyła w tych posiadach, jako że ich dom był otwarty i chętnie go odwiedzali kolędnicy, a także bliżsi i dalsi sąsiedzi. Kiedy w 1965 r. w ich wiosce otwarto „Klub Rolnika” nastąpiło ożywienie życia towarzyskiego. Zrodziła się także inicjatywa zorganizowania zespołu regionalnego, ale na przeszkodzie stał brak pomieszczenia na jego próby. W 1967 roku kierownictwo szkoły podstawowej udostępniło w budynku szkolnym miejsce na próby i wówczas założono Zespół Regionalny „Romanka”. Pierwszym kierownikiem artystycznym zespołu był nauczyciel miejscowej szkoły Henryk Majewski. Kiedy po dwóch latach działalności zespołu Henryk Majewski przeszedł do pracy w innej placówce szkolnej, kierownictwo zespołu objęła pani Maria Jafernik i prowadzi go po dzień dzisiejszy. Zespól prezentując sopotniańskie zwyczaje, obrzędy i tradycje, rozsławia góralski folklor spod Romanki w całej Polsce, a nawet w przygranicznych terenach Słowacji. Dał on już setki występów, które przyniosły rozgłos Sopotni Małej, a zespołowi oraz jego kierowniczce sławę i wiele nagród oraz wyróżnień. Maria Jafernik jest osobą niezwykle pracowitą i zaangażowaną. Z powodzeniem łączy prowadzenie własnego gospodarstwa rolnego, z działalnością Zespołu Regionalnego „Romanka” oraz z pracą w kole gospodyń wiejskich, któremu przewodniczy od kilku dziesięcioleci. Wiele uwagi poświęca zespołowi. Z myślą o tym, aby nie zaginęły dawne tradycje i zwyczaje ludowe, skupia dorosłych i młodzież w zespole i pieczołowicie się nim opiekuje.

ZESPÓŁ REGIONALNY "ROMANKA" z Sopotni Małej

Zespół wziął swoją nazwę od szczytu Romanka (1366 m n.p.m) który jest obok Pilska najwyższym szczytem centralnej części Beskidu Żywieckiego ( u jej stup połozona jest wieś  Sopotnia Mała z której pochodzi zespół).Jej majestatyczna sylwetka przyciąga uwagę zarówno w panoramach oglądanych od strony doliny Soły, jak i od strony wschodniej czy północnej. W odróżnieniu od większości ważniejszych szczytów Żywiecczyzny, Romanka ma całkowicie zalesiony wierzchołek.Widokowe polany znajdują się znacznie poniżej szczytu, a oglądane z nich panoramy mają ograniczony zasięg.Zespół powstał w 1967, w ubiegłym roku obchodził swoje czterdziestolecie. Słynie z wiernego odtwarzania zwyczajów oraz obrzędów religijnych i świeckich. Siłą zespołu jest autentyzm: autentyczne stroje, żywiołowe tańce, góralskie głosy i znakomita tradycyjna kapela składają się na widowisko, które za każdym razem zachwyca publiczność. Najpiękniejszym programem prezentowanym przez zespół jest „Wesele sopotniańskie”. Na dorobek „Romanki” składają się również „Niesopustnicy”, Trzej Królowie Sopotniańscy”, stawianie mojki na św. Jana oraz liczne przyśpiewki i tańce. „Romanka” jest wzorem do naśladowania dla młodych zespołów i instruktorów. To swego rodzaju klasyka autentyzmu, kanon na którym można się wzorować. Działalność zespołu jest ściśle związana z życiem gminy Jeleśnia. ”Romanka” uczestniczy w obrzędach kościelnych i świeckich. Tworzy oprawę artystyczną wiosennego redyku w Korbielowie, prezentuje swój program podczas Dni Jeleśni, Godów Jeleśniańskich. Mimo 40 lat zespół prezentuje wysoki poziom artystyczny. Kierowniczką zespołu od samego początku jest Maria Jafernik. Zespół zapraszał do współpracy doświadczonych choreografów i konsultantów między innymi Marię Romowicz i Jana Gąsiorka. Od 2005 roku kierownikiem muzycznym zespołu jest Józef Łanowski, a choreografem - Mateusz Pindel. Zespół w swoim składzie ma znakomitych tancerzy, śpiewaków i muzyków. Wielu z nich ma na swoim koncie indywidualne nagrody zdobywane na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu, Sabałowych Bajaniach w Bukowinie Tatrzańskiej.Zespół ma niemałe sukcesy na imprezach wojewódzkich, ogólnopolskich i międzynarodowych, koncertował m.in. na estradach Tygodnia Kultury Beskidzkiej (Wisła, Szczyrk, Maków Podhalański, Żywiec), w Płocku, Krakowie, Lublinie na Słowacji i Ukrainie. Ma na swoim koncie liczne nagrody - jest wielokrotnym laureatem Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody, w Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem wywalczył Srebrną Ciupagę (1976 i 2007), a w Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu zdobył Złote Serce (2003 i 2007). Przyznanie nagrody im. Oskara Kolberga- najważniejszej nagrody w dziedzinie kultury ludowej w Polsce w roku 2006 dla Zespołu Regionalnego „Romanka” stało się godnym uhonorowaniem ich prawie czterdziestoletniej działalności.